Mουσείο Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Παν. Βρέλλη στα Γιάννενα 16/12/2010 *

***
*** Mουσείο Ελληνικής  Ιστορίας  Παύλου Παν. Βρέλλη στα Γιάννενα  16/12/2010 

****   http://www.vrellis.gr/       ....   http://www.vrelliw.org/  .-
Mουσείο Ελληνικής  Ιστορίας  Παύλου Παν. Βρέλλη στα Γιάννενα  16/12/2010 :

TA XIONIA PEYFTOYN – LEYKES MERES




** ΚΑΛΑ  ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 

 
** ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ   ΙΣΤΟΡΙΑΣ , είναι    έργο  ενός και μόνο  ανθρώπου  - του  Παύλου Βρέλλη .- Ο καλλιτέχνης  τέλειωσε  το τμήμα  Γλυπτικής  της Ανωτάτης Σχολής Καλών  Τεχνών το 1954 (Πρακτικό και Θεωρητικό  Πτυχείο ).-
** Τ ο 1983 σε ηλικία τότε  60 χρονών  συνταξιούχος  Γυμνασιάρχης - αγόρασε  μια βραχώδη έκταση 17  στρεμμάτων 12 χιλιόμετρα  περίπου πριν  από την πόλη των Ιωαννίνων και  Δεξιά  1,5  χιλιόμετρο επί του δρόμου , στην διαδρομή Πρέβαζα - Γιάννενα και τέλειωσε  το Μουσείο για παρουσίαση το 1995 .-
** Επί 13 χρόνια  εργάστηκε σκληρά και ακατάπαυστα για να ολοκληρώσει  αυτό το  εργο  της Ελληνικής Ιστορίας . από  Κέρινα ομοιώματα .- Διαμόρφωσε με λεπτωμέριες των  εξωτερικό και εσωτερικό χώρο του  μουσιακού  κτηρίου , ένα  παλαιό ανακενισθέν κτήριο .- Σχεδίασε  και δούλεψε  το κτήριο του Μουσείου , στο οποίο  έδωσε  μορφή  Αστικής Αρχιτεκτονικής της  ενδοχώρας  Ηπείρου  του 18ου  αιώνα .- Εργάστηκε  σαν γλύπτης , Αρχιτέκτονας , Ζωγράφος , Ενδδυματολογος  , κ.λ.π. . ....πάντα  μόνος του .-
** Παράλληλα  , ολοκλήρωσε  μιά εργασία που του πήρε  τουλάχιστον τρείς  δεκαετίες μελέτης .- Τη συγκέντρωση  Λαογραφικού και Ιστορικού υλικού  σχετικά με τα θέματα  που ζωντανεύει .-
** Σκοπός του καλλιτέχνη  , ήταν  να  αναπαραστήσει Ιστορικά  γεγονότα από διάφορες  περιοχές  της Ελλάδας , σε φυσικό μέγεθος μέσα στο Μουσείο .-
** Έτσι θα μπορούσε να παρουσιάσει  τους ήρωες και το ρόλο που διαδραμάτισαν , στους αντίστοιχους χώρους .-
** Με δικές του  ιδέες  , μελέτες  και φυσικά πολλή προσωπική  εργασία , έφτιαξε  χώρους  και ανθρώπους , για να βοηθήσει  τον κάθε επισκέπτη θεατή να βιώσει γεγονότα που πέρασαν , όσο το δυνατόν περισσότερο ζωντανά .-
**Όλα τα θέματά του  , αντλήθηκαν  από την Ελληνική Ιστορία .-
** Τα εκθέματα  αυτού του Μουσείου  περιλαμβάνουν  μορφές  και αναφορές  από την περίοδο  των Αρχαιολογικών Χρόνων , έως  και την  Κυρά της Πώ   (1982.-
** Στον εσωτερικό χώρο του Μουσείου  που έχει  συνολικό όγκο  2.500  κυβικά μέτρα , η διαμόρφωση των 36  θεμάτων  έγινε  με βάση  την διαίρεσή του σε  παράλληλα  , συνάλληλα και διάλληλα  επίπεδα .- Το  2010 ο δημιουργός  αυτού  του  μονοδικού  στον Ελληνικό χώρο Μουσείου έφυγε  από  την ζωή των  Ιωαννίνων όπου και ζούσε τα τελευταία του χρόνια .-
 

*** Στην έναρξη λειτουργίας του  μουσείο ο Παύλο Βρέλλης έχει  πει : 
Ευχαριστώ αυτούς που κράτησαν τη Θρησκεία μου, τη Γλώσσα μου και την Εθνικότητά μου, για να είμαι Χριστιανός και να λέγομαι Έλληνας.
Η αγάπη και η λατρεία που είχα - από μικρό παιδί - στους ήρωες της Προεπανάστασης και της Επανάστασης του 1821, έγινε αγάπη και θαυμασμός και για τους μετέπειτα ήρωες.
Αυτοί σφάχτηκαν, κρεμάστηκαν, γδάρθηκαν, ταπεινώθηκαν ... , για να κερδίσουμε εμείς σήμερα τον τόπο τούτο ελεύθερο - χωρίς σκλαβιά.
 Αυτός ο μικρός λαός της γης, έδειξε την ανδρεία του σε όλες τις εποχές. Αντικατέστησε το δόρυ με το καριοφίλι ή το σύγχρονο όπλο και βροντοφώναξε προς όλους τους λαούς της γης: " Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει".
Σαν φόρο τιμής, αγάπης και πίστης στους ανώνυμους και επώνυμους ήρωές μας, έφτιαξα τούτο το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας με κέρινα ομοιώματα, στο χωριό Μπιζάνι Ιωαννίνων.
Θέλω να κάνω Ιστορική αγωγή, μνήμη ιερή όλων των ηρωικών μορφών και γεγονότων. Οι συνθέσεις είναι όλες δικές μου. Δούλεψα όχι μόνο με βάση την πλούσια βιβλιογραφία που συγκέντρωσα (για ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία) αλλά και τις πληροφορίες - στοιχεία - που πήρα από τα μέρη που περπάτησα, γνώρισα, φωτογράφησα και σχεδίασα (επί χρόνια). Ευχαριστώ όλους τους Έλληνες και ξένους συγγραφείς που στάθηκαν - με τις πηγές τους - πολύτιμοι οδηγοί μου στο δρόμο της δημιουργίας τούτου του έργου, αλλά και στο γράψιμό του βιβλίου που έχετε στα χέρια σας σήμερα. Ένα μεγάλο επίσης ευχαριστώ οφείλω στους καθηγητές και δασκάλους μου στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, για τις γνώσεις που μου έδωσαν στα θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα - και που τόσο πολύ με βοήθησαν αυτές οι γνώσεις για την δημιουργία τούτου του έργου.
Γιάννενα, χειμώνας 1995
Παύλος Π. Βρέλλης - γλύπτης

*** Το «Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας» το στεγάζω σ' ένα κτίριο Αστικής Φρουριακής Αρχιτεκτονικής της Ηπείρου του 18ου αιώνα, που θεμελίωσα το 1983 και το τελείωσα το 1994.Τα σχέδια του Μουσείου τα έκανα, στην αρχή, με ελεύθερο σχέδιο και μετά με αξονομετρικό και προοπτικό (με αρκετές λεπτομέρειες). Στη συνέχεια, για να αντιληφθώ τον όγκο, έφτιαξα μακέτες (τόσο για το εξωτερικό του, όσο και το εσωτερικό του) με κλίμακα 1:25.Στο τέλος, προκειμένου να βγάλω την οικοδομική άδεια, φίλοι μου - επιτυχημένοι σήμερα μηχανικοί - μετέφεραν τη δική μου μελέτη σε γραμμικό σχέδιο και ανέλαβαν δωρεάν τις διαδικασίες προς την πολεοδομία. Όσον αφορά το κατασκευαστικό μέρος - εξωτερικά - αφού είχα πλέον έτοιμο τον τσιμεντένιο σκελετό (κολόνες και στέγες) έκανα επί τόπου παραδείγματα τοίχων, τόξων, επίκρανων κ.λπ., και με ακολούθησαν τεχνίτες και χτίστες, με την επίβλεψή μου πάντα. Τις στέγες, τις κάλυψα με μαυρόπλακα. Για να δώσω δε την εντύπωση ύπαρξης γρυπίδων, πελέκησα το τσιμέντο (στην απόληξή του) με βελόνι και ντεσιλίδικο.Την αίσθηση ότι το όλο κτιριακό συγκρότημα είναι πακτωμένο πάνω σε βράχο, την έδωσα κάνοντας καλλιτεχνικό μετασχηματισμό με μεγάλα βράχια που έβγαλα από την εκσκαφή.Με τσιμεντοχρώματα δε, έκανα πατίνα, για να προστατεύσω τον επισκέπτη από οπτική μόλυνση (ό,τι τεχνητό να μοιάζει φυσικό - και έτσι η επέμβασή μου καθόλου να μην τραυματίζει το φυσικό περιβάλλον). Διασκέδασα τον υπόλοιπο χώρο, με βραχόκηπους και καλντερίμια (για λειτουργικούς τάχα λόγους, αλλά και για αισθητικούς). Το καλντερίμι που οδηγεί από το εκδοτήριο εισιτηρίων στην άσφαλτο, είναι για πραγματική χρήση. Πρόσεξα ιδιαίτερα την κατασκευή του (θα παρατηρήσετε την άσκηση της ποδικής σας καμάρας). Αφού εξασφάλισα το στεγασμένο εξωτερικό κέλυφος του Μουσείου (2500 m3), ήρθα να δουλέψω στο εσωτερικό του. Εδώ, έκανα - πάλι μόνος μου - την όλη διαρρύθμιση των χώρων σε επίπεδα (παράλληλα, συνάλληλα και διάλληλα), ανάλογα με το ιστορικό θέμα που ήθελα να αναπτύξω. Για σιδηροκατασκευές, χτίσιμο τούβλων, μικρές οπλισμένες πλάκες κ.λπ., χρησιμοποίησα τεχνίτες. Η γενική επίβλεψη και αυτών των εργασιών, έγινε από μένα τον ίδιο.Έπειτα, αρχίζει η καλλιτεχνική μου δουλειά. Τους τοίχους από τούβλα που παραλαμβάνω από τους τεχνίτες, τους επενδύω με πέτρα (όπως για παράδειγμα στις φυλακές και το διάδρομό τους). Άλλα μεγάλα ανοίγματα τα μεταπλάθω σε βράχια, σπηλιές ή βουνά, με λινάτσα ("Φιλόσοφος", "Κούγκι", "Επανάσταση", "Πίνδος", ...) και άλλα τα μεταπλάθω με νευρομετάλ, σε όγκους σπιτιών, δρόμων κ.λπ. ("Κύπρος", "Κυρά της Ρω", "Μικρά Ασία", ...).

 Μια αρκετά δύσκολη και επίπονη μετάπλαση, ήταν αυτή που προόριζα για τις συνθέσεις "Σφαγή του Αλή-Πασά" και "Σπηλιά του Καλπακίου (1940)", όπου έπρεπε να αποδώσω κροκαλοπαγή και λατυποπαγή πετρώματα.
Σε όλες τις περιπτώσεις, το τελευταίο στάδιο δουλειάς είναι το χρώμα - η πατίνα. Πολύ δύσκολη δουλειά, γιατί έχω να αντιμετωπίσω πολύ μεγάλες ανώμαλες επιφάνειες και ύψη. Και αφού όλα τα γύρω είναι έτοιμα, έρχομαι να τοποθετήσω τις κέρινες φιγούρες, έτσι όπως τις είχα προγραμματίσει, έτσι όπως τις αισθάνθηκα μέσα από τις ιστορικές πηγές και τον προβληματισμό μου - χρόνια τώρα, έτσι όπως είχαν μείνει στην μνήμη μου - μέσα από την φαντασία μου ή την προσωπική μου γνώση ιστορικών γεγονότων των οποίων υπήρξα υποκείμενο.
Τα κέρινα μέλη τα δούλεψα - όλα - πρώτα σε πηλό. Αλλά και στα επόμενα στάδια δουλειάς - από τον γύψο μέχρι το κερί, το φύτεμα της τρίχας, ... , το ντύσιμο, ... , το στήσιμο, κ.λπ. - δούλεψα τελείως μόνος και χωρίς την βοήθεια κανενός. Από ιστορικής πλευράς, τόλμησα να κάνω μια επιλογή ιστορικών αναφορών, που καθόλου να μην παραμελούν γεγονότα, αλλά απεναντίας να έχουν σημεία αναφοράς και έντασης. Δεν ακολουθώ χρονολογική σειρά σε όλα τα θέματα.Πάρα πολλά, είναι σε ενότητες - Προεπανάσταση, Επανάσταση, 1940-41. Άλλα όμως είναι μόνα τους. Αυτό γίνεται για να μπορώ να κινηθώ με ελευθερία στους χώρους, δημιουργώντας αντιθέσεις ρυθμολογικές, φορματικές, χρωματικές κ.λπ. Με τα κέρινα δε ομοιώματα προσπαθώ να αποδώσω δράση ή ησυχία, στοχασμό ή φρίκη κ.λπ. Στο τέλος, τα θέματα "Βυζάντιο" και "Αρχαία Ελλάδα", τα τοποθέτησα πάνω σε πλευρές ορθής γωνίας, στην διχοτόμο της οποίας έβαλα την "Μικρά Ασία". Βασική μου αρχή και πιστεύω μου είναι να μένει ανέπαφος - χωρίς παρεμβάσεις - ο κάθε φυσικός-ιστορικός χώρος, όπου έδρασαν ή μαρτύρησαν ήρωες. Μεταφέρω λοιπόν, με τον δικό μου τρόπο, τον ιστορικό χώρο στο χώρο Μουσείο και με τα κέρινα ομοιώματα δημιουργώ νέα διάσταση χρόνου.
 Σαν χρόνο υλοποίησης τούτου του έργου, πρέπει να λογαριάσει κανείς, 50 χρόνια έρευνα και μελέτη και 12 χρόνια (τα τελευταία) χειρωνακτική και καλλιτεχνική δουλειά.
 Ξεκίνησα τούτο το έργο, όταν ήμουν 60 χρόνων. Οι πόρτες του κτιρίου - εξωτερικά - είναι ανοίγματα για διάφορες χρήσεις των δύο οικογενειών που υποθετικά κατοικούν στο σπίτι. Η μεγάλη τοξωτή και η διπλανή της (στην πρόσοψη), χρησιμοποιούνται για να μπαίνουν τα φορτωμένα ζώα. Πόρτα εξόδου - σε ώρα ανάγκης - είναι και η μικρή στο δυτικό μέρος της πρόσοψης, όπως επίσης και η πλαϊνή που οδηγεί στο πηγάδι. Οι πολεμίστρες είναι στοιχεία της φρουριακής αρχιτεκτονικής και χρησιμοποιούνταν για άμυνα. Υπάρχουν, κυρίως, πλάι στις πόρτες και σε άλλες θέσεις. (Τις χρησιμοποιώ σαν αεραγωγούς). Η καταχύτρα - πάνω από την μικρή νοτιοδυτική πόρτα εξόδου, είναι επίσης στοιχείο άμυνας. Έριχναν από κει πάνω, καυτό νερό ή λάδι, για εξόντωση του εχθρού. Οι καμινάδες (18 τον αριθμό) αντιστοιχούν σε υποτιθέμενα δωμάτια ή άλλους χώρους χρήσης (αν δηλαδή λειτουργούσε το σπίτι). Έχω άλλες επίπεδες με τσούτσουρο, μία προς τον νότο, με δύο τσούτσουρους και άλλες με αέτωμα. Η δίδυμη δείχνει ότι η μία έρχεται από το υπόγειο του σπιτιού και η άλλη από τον οντά. Τα εντοιχισμένα πιάτα στους εξωτερικούς τοίχους, έχουν συνθέσεις δικών μου σχεδίων, μεταπλάσεις λαϊκών και Βυζαντινών μοτίβων.Σε μερικά, έχω και Γιαννιώτικα στιχοπ(ου)λάκια - γυρίσματα -, όπως: «ξένε στα ξένα πώς περνάς; ποιος μαγειρεύει και δειπνάς;», «μαύρα μάτια με κοιτάζουν, και γλυκά μου (με) κουβεντιάζουν», «να 'μουνα΄ς της γης χαλίκι, και στ' αυτί σου σκουλαρίκι». Σε όλα έχω χρονολογία «1983» - τότε που θεμελιώθηκε το κτίριο. Τα έψησα στον ηλεκτρικό μου φούρνο, στους 610ο C. Τον τοίχο της εισόδου του Μουσείου, τον έβαλα 2cm πιο μέσα από τον κάθετό του, για να υποδηλώσω ότι δήθεν βρήκα κάποιο κομμάτι εκκλησιάς - το «κύτταρο», το οποίο χρησιμοποίησα σαν βάση και από κει και πέρα, συνέχισα τις προσθήκες.Σαν είσοδο παλιάς εκκλησιάς, παρουσιάζω την είσοδο του Μουσείου. Και όπως τότε, την διακόσμησα με επιπεδόγλυφη πέτρινη πλάκα, την αποτύπωσα από εκκλησιά του χωριού Μαντείο - Δωδώνης. Φέρει χρονολογία 1786 και πολλά αποτρεπτικά και διακοσμητικά λαϊκά ποικίλματα (στοιχεία) και σταυρούς. Μιμήθηκα την γκρίζα πέτρα που ήταν με τσιμέντο, καλά οπλισμένο, και χρώματα. Το ψηφιδωτό - αριστερά της εισόδου - είναι αντίγραφο ψηφιδωτού της Μονής Χίου, του 11ου αιώνα. Το δούλεψα, εδώ και 25 χρόνια, με πέτρες: ροζ από την Ηγουμενίτσα, άσπρο από τα Μάρμαρα (Σαντοβίτσα) και ψηφίδες μουράνο για τα υπόλοιπα χρώματα.
 Τα πρόσωπα τα δούλεψα όλα πρώτα σε πηλό, με βάση την οστεολογία, μυολογία, χαρακτηρολογία και μιμική, μιας που μοντέλα δεν είχα, αλλά εντούτοις έπρεπε να αποδώσω όχι μόνο την ομοιότητα (όταν πρόκειται για υπαρκτά πρόσωπα - Φιλόσοφο, κυρά Βασιλική, Μακρυγιάννη, κυρά της Ρω), αλλά και ανάλογες εκφράσεις (πόνο, θλίψη, οργή, αποφασιστικότητα, μελαγχολία), ακόμα και όταν πρόκειται για ανώνυμους ήρωες (στις φυλακές, στο ορεινό πυροβολικό, στην Κρήτη, στην Μικρά Ασία). Μετά, έρχεται το τεχνικό μέρος - ρουτίνα. Μεταφέρεται το έργο από τον πηλό στον γύψο (με καλούπια) και στη συνέχεια γίνονται νέα καλούπια όπου μέσα τους θα χυτεύσω κερί μέλισσας, για να έχω τελικά ένα κεφάλι κέρινο - κούφιο.
 Στη συνέχεια τοποθετώ μάτια, φυτεύω φρύδια, φυτεύω μουστάκια, γένια, μαλλιά (με μια μικρή βελόνα τρίχα-τρίχα).
 Τα σώματα έχουν σκελετό από σίδερο που γύρισα με τα χέρια μου και στη συνέχεια τον δούλεψα με τζίβα, λινάτσα και γύψο.
 Τα ρούχα είναι σύγχρονα και παλιά - ρετάλια - ολόκληρες φορεσιές ή και τμήματά τους, που συναρμολόγησα ανάλογα με το χρώμα, την ποιότητα, την εποχή. Τ' αγόραζα από παλιατζίδικα ή γυρολόγους, χρόνια τώρα. Πολύ κουράστηκα με τη συγκέντρωση τέτοιων υλικών. Όταν πλησίαζα προς το τέλος, βρέθηκαν δυό-τρεις καλοί φίλοι που με βοήθησαν στα δύσκολα από το ράψιμο μέχρι και το ψάξιμο.Μερικά από τα στρατιωτικά ρούχα είναι δωρεά του Στρατού - και ειδικότερα της VIII Μεραρχίας. Από την προεδρική φρουρά έχω λίγες φθαρμένες φουστανέλες, πουκάμισα, περικνημίδες κ.λπ. Τα αντικείμενα - τόσο ποίκιλλα και πολλά - τα συγκέντρωνα πολλές δεκαετίες τώρα. Άλλα είναι από το πατρικό μου σπίτι (φανάρια, καλαμάρια, λάμπες, στάμνες, πιάτα, χερόμηλα κ.α.), άλλα αγορασμένα από παλιατζίδικα ολόκληρης της Ελλάδας και άλλα - λίγα - είναι δώρα φίλων. Ποτέ δεν κράτησα δώρα μεγάλιης υλικής ή συναισθηματικής αξίας, αν και με αγάπη μου τα πρόσφερναν. Τα εικονίσματα στον «Μακρυγιάννη» και την «Μικρά Ασία» είναι σύγχρονα και μικρής αξίας. Η συμβολική τους αξία είναι μεγάλη.
 Τα βιβλία (στην αίθουσα των Δασκάλων του Γένους), που είναι κάπου 1250, είναι γύψινα και οι περγαμηνές είναι από χασαπόχαρτο - με πατίνα. Τα δούλεψα με πολύ μεράκι.
 Τα χόρτα και τα ξερά κλαδιά, τα μάζεψα από το φυσικό τους περιβάλλον - ανάλογο υψόμετρο (Κούγκι, Πίνδο, Ρω). Τα στέγνωσα και τα χρωμάτισα, ώστε να φαίνονται ζωντανά ή πεθαμένα - ανάλογα. Τα λουλούδια στην Επανάσταση χαρακτηρίζουν την εποχή που έγινε το γεγονός (Μάχη Βαλτετσίου 14 Μάη 1821), όπως και στο Ρούπελ (6 Απρίλη 1941) και στην Κρήτη (καλοκαίρι 1941). Τα ξύλα, τα περισσότερα είναι από κατεδαφίσεις σπιτιών στα Γιάννενα, ή στα γύρω χωριά. Όπου χρησιμοποίησα καινούρια, έκανα πατίνα - παλαίωση ας πούμε.
 Οι σιδεριές, είναι και αυτές από κατεδαφίσεις σπιτιών. Μόνο της φυλακής - η μεγάλη σιδεριά, είναι με σίδερα των 20 χιλιοστών - με το κιλό αγορασμένα. Την φτιάξαμε μαζί με έναν παλιό σιδερά στο καμίνι του. Τα καριοφίλια - κάπου 45- τα 'φτιαξα μόνος μου - στο εργαστήρι μου - έχοντας πηγές από Μουσεία, συλλογές και βιβλία. Χύτευσα ξέχωρα τον κόκορα, τη σκανδάλη, τα διάφορα ποικίλματα που φέρουν επάνω τους. Η κάνη είναι από στρατζαριστό σωλήνα, από ξύλο ο υποκόπανος και τα διακοσμητικά είναι καρφωτά. Του Κατσαντώνη το όπλο το περιποιήθηκα περισσότερο. είναι ο μόνος επώνυμος κλεφταρματολός που έχω. Τα όπλα και τα πολεμοφόδια, στην ενότητα του 1940, άλλα τα έχω αγορασμένα από το Μοναστηράκι και άλλα είναι δωρεά του Στρατού - όπως οι δύο ασύρματοι στη σύνθεση της Κρήτης. Το κανόνι στη σύνθεση του Ορεινού Πυροβολικού, είναι δωρεά -τόσο συγκινητική και τιμητική για μένα, της VIIIης Μεραρχίας. Τα τσαρούχια των Αρβανιτάδων και Τούρκων, καθώς και τα παπούτσια του Πατροκοσμά και του Κολοκοτρώνη, κ.λπ., τα έφτιαξα όλα με πανί, κόλλα και χρώματα. Η λινάτσα είναι υλικό που χρησιμοποίησα τόσο στα σώματα των κέρινων ομοιωμάτων, όσο και στα βράχια και στις πλακαριές. Την δούλεψα με ανθεκτικές κόλλες και ανάλογα χρώματα - σκόνες ζωγραφικής, ακρυλικά, πλαστικά και δυνατά βερνίκια αντοχής. Στους Γερμανικούς Φούρνους, για όλες τις πόρτες, μικρές και μεγάλες, χρησιμοποίησα πανί εμποτισμένο σε κόλλες και γύψο, και ανάλογο χρώμα.
 Τις πέτρες που χρησιμοποίησα για επενδύσεις ή εσωτερικά καλντερίμια, τις μάζεψα από τα γύρω βουνά. Διάλεξα χρώματα, φόρμες και αντοχή. Με νευρομετάλ είναι καμωμένα πολλά θέματα. Στηρίζονται σε σιδερένιο σκελετό, ο οποίος με τη σειρά του στηρίζεται σε σίδερα χοντρά (τύπου " Η " των 10). Έτσι είναι κατασκευασμένες οι συνθέσεις: "Πίνδος", "Κρήτη", "Κυρά της Ρω", "Κύπρος", "Μικρά Ασία", "Βυζάντιο". Για τα επιχρίσματα, στις περιπτώσεις αυτές, χρησιμοποίησα μόνο καθαρό τσιμέντο και άμμο. Τα χρώματα, σε όλα τα θέματα, τα δούλεψα με ιδιαίτερη προσοχή. Ήθελα τόνους που να βγαίνουν από σωστά προσεγμένη προετοιμασία. Με τον τρόπο αυτό, απέδωσα υγρασία βράχων, σπηλιών, βουνών, υγρά κοκκινοχώματα, απέδωσα μουχλιασμένους τοίχους σε σοκάκια, απέδωσα ουρανούς.
 Τη μουσική για τη σπηλιά του Διονυσίου του Φιλοσόφου (μαρτύριο), την έγραψα το 1976 και την εκτέλεσα μόνος μου - στο παλιό πιάνο του σπιτιού μου. Έχει διάρκεια 3½ ώρες.
Τραγούδια δημοτικά και κλέφτικα, ακούγονται στους ανάλογους χώρους του Μουσείου. Τα τραγούδησα από παραλλαγές που βρήκα γραμμένες σε Βυζαντινή και Ευρωπαϊκή σημειογραφία - ανάλογα. Δεν είμαι ούτε Ιστορικός, ούτε Φιλόλογος. Είμαι παθιασμένος με την Ιστορία και την δουλειά μου.
Το έργο είναι μεγάλο για την οικονομία μου, μικρό για τις ικανότητές μου.
 Σαν έργο αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής και γλυπτικής εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, πρέπει να δούμε το Μουσείο στο σύνολό του.
Το κέρινο ομοίωμα είναι Κλασσική Γλυπτική (η μεταφορά στο κερί είναι τεχνική).
 Με την ίδια ελευθερία και υπευθυνότητα που δουλεύω, έγραψα και τον οδηγό του Μουσείου - για διευκόλυνση του επισκέπτη. Στο κείμενό του θέλησα να παρεμβάλλω σποραδικά και ενδεικτικά, δημοτικά και κλέφτικα τραγούδια, γιατί όπως έλεγε και ο καλός μου φίλος Μιχάλης Περάνθης: "Τα δημοτικά μας τραγούδια, καύχημα μιας αειθαλούς πνευματικής άνοιξης, κλείνουν μέσα τους το χτυποκάρδι του Έθνους".

Παύλος Παν. Βρέλλης

**  Εκθέματα
Κρυφό σχολειό
Διονύσιος ο Φιλόσοφος
Ηπειρώτες Ευεργέτες
Δάσκαλοι του Γένους
Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας
Κατσαντώνης
Ο σκλαβωμένος Ελληνισμός στις φυλακές
Ρήγας Βελεστινλής (Φεραίος)
Η Ανατίναξη της Αγίας Παρασκευής στο Κούγκι
Κοσμάς ο Αιτωλός
Κλέφτες και αρματολοί
Η σφαγή του Αλή πασά
Κυρά Βασιλική
Μακρυγιάννης (1798 - 1864)
 Πολεμιστές του 1821
 Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (1770 - 1834)
 Νικηταράς Σταματελόπουλος (1781 - 1849)
Κωνσταντίνος Κανάρης (1790 - 1877)
Ο Κολοκωτρόνης στη φυλακή του Ναυπλίου
Παύλος Μελάς (1870 - 1904)
Μπιζάνι
Εχθρικά κράνη
Το στρατηγείο του1940, στη σπηλιά του Καλπακίου (Ελαία)
Οι γυναίκες της Πίνδου (1940)
Γράμμα από το μέτωπο της Αλβανίας
Παρατηρητήριο - Πολυβολείο
Ορεινό χειρουργείο
Ορεινό Πυροβολικό
Ρούπελ (6 Απρίλη 1941)
Μάχη της Κρήτης (20 - 31 Μάη 1941)
Κυρά της Ρω
Γερμανικοί Φούρνοι
Κύπρος
Μικρά Ασία (1922)
Βυζάντιο
Αρχαία Ελλάδα
Το εργαστήρι μου
Βιογραφία  Παύλου Βρέλλη
Γεννήθηκα στα Γιάννενα, στις 25 Μάρτη του 1923. Σπούδασα στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία, και στο τμήμα γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (1949 - 1954), με πρακτικό και θεωρητικό πτυχίο. Παρακολούθησα μαθήματα τέχνης και τεχνικής της χαλκογλυπτικής στη Φλωρεντία, και ψηφοθεσίας στη Ραβέννα.
Ως γλύπτης και συντηρητής, δούλεψα στο Μουσείο Ακρόπολης και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, οργάνωσα το τμήμα αναπαραγωγής κλασικών έργων (με δύο δικά μου διπλώματα ευρεσιτεχνίας).
Έλαβα μέρος σε ομαδικές εκθέσεις στο εσωτερικό και εξωτερικό. Σε ατομική μου έκθεση (Λονδίνο 1972) παρουσίασα τη δουλειά μου με θέμα "Αναμνήσεις από την Τανάγρα" και "κινητική γλυπτική". Έργα μου (προτομές και συνθέσεις) υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού, καθώς και στην Πινακοθήκη Ιωαννίνων. Έργα μου δε (από πέτρα και μάρμαρο) υπάρχουν στο λεκανοπέδιο της πόλης μας.
Το 1960, δημιούργησα (και διατήρησα μέχρι το 1980) στους Μουζακαίους, μονάδα αναπαραγωγής κεραμικών προτομών των μεγαλύτερων προσωπικοτήτων της αρχαίας Ελλάδας - Περικλή, Ασπασίας, Αλέξανδρου, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Αισχύλου, Θουκυδίδη, Σωκράτη, Ιπποκράτη, Σαπφούς, ... Για τα 50 ξεχωριστά μοντέλα που φιλοτέχνησα - για τον παραπάνω σκοπό - συμβουλεύτηκα τα αντίστοιχα κλασικά εκθέματα των Μουσείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Μελέτησα ιδιαίτερα τη λαϊκή τέχνη, την παράδοση και την αρχιτεκτονική της Ηπείρου.Από το 1973 - 1981, έκανα στους Μουζακαίους το "Μουσείο Προεπανάστασης 1611 - 1821" (με κέρινα ομοιώματα), ενώ υπηρετούσα ως καθηγητής Τεχνικών (από το 1958) στα Γιάννενα, ή ήμουν αποσπασμένος (1971 - 1977) στην έδρα της Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπου δίδασκα τα Σύγχρονα Ρεύματα Τέχνης. Μέχρι τότε κυκλοφόρησα πέντε ποιητικές συλλογές και τον οδηγό εκείνου του Μουσείου.
Όταν συνταξιοδοτήθηκα, με το βαθμό του γυμνασιάρχη (1981), έψαξα για μεγαλύτερο (απ' αυτό των Μουζακαίων) χώρο, προκειμένου να δημιουργήσω νέο - μεγαλύτερο - μουσείο με κέρινα ομοιώματα. Βρήκα και αγόρασα 17 στρέμματα στη θέση Πλαγούλια - Καταβόθρα της κοινότητας Μπιζανίου, το Φλεβάρη του 1983.
Έκανα σύναξη ηρώων, σε κτίριο αστικής φρουριακής αρχιτεκτονικής της ενδοχώρας της Ηπείρου του 18ου αιώνα. Δούλεψα ως αρχιτέκτονας και ως κτίστης, ως τεχνίτης και ειδικευμένος εργάτης, ως εργολάβος και ιδιοκτήτης, ως ιστορικός και ως ερευνητής, ως γλύπτης και ζωγράφος, ως λαοδόμος και πολεοδόμος, ως ενδυματολόγος, ... , ως υμνητής της Ελληνικής ψυχής.
Με 36 διαδεχόμενες γλυπτικές συνθέσεις και με 150 κέρινα ομοιώματα σε φυσικό μέγεθος, μέσα σε όγκο 2.500 κυβικών μέτρων, κατάφερα την προσέγγιση 2.500 χρόνων Ελληνικού Πνεύματος.
Για το έργο μου, δόθηκαν τιμητικές διακρίσεις από: Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας (1981), Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδας (1982), Φυσιολατρικό Σύνδεσμο Πατρών (1984), Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (1991), Δήμο Ιωαννιτών (1992), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (1992), Σύλλογο Ιωαννιτών Άγιος Γεώργιος (1992), Ροταριανό Όμιλο Ιωαννίνων (1993), VIIIη Μεραρχία (1993), Αναπτυξιακό Σύνδεσμο 13ης Γεωργ. Ενότητας Νομού Ιωαννίνων (1993).
Στις τιμητικές επίσης διακρίσεις πρέπει να συμπεριληφθεί και η απόφαση - παλιών μαθητών και φίλων μου - για ίδρυση (1987) συλλόγου με την επωνυμία «Φίλοι του Μουσείου Παύλου Βρέλλη», η συμβολή του οποίου υπήρξε ουσιαστική στο δύσκολο τούτο δρόμο της δημιουργίας του έργου μου.
Διεύθυνση Μουσείου
12ο χλμ. Ε.Ο. Ιωαννινων - Αθηνών
Μπιζάνι Ιωαννίνων
T.K. 455 00
Τηλ. & Fax  : 26510.92128,  κινητό 6932 407116  , 6932 407116
http://www.vrellis.org/gr/homegr.html  , .-

** Η  ήπειρος
Ιωάννινα, η λίμνη και το νησί
Εκκλησία Παρηγορήτισσας, Άρτα
Χαράδρα Βίκου, Ζαγόρι
Η γραφική Πάργα
**Στα βορειοδυτικά της Ελλάδας, απλώνεται από το Ιόνιο Πέλαγος μέχρι τα σύνορα της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, μια έκταση γης με όμορφες ακτές που σμίγουν στο βάθος με βουνά απλόχερα σπαρμένα, που χαίρεσαι την εξαιρετική άγρια ομορφιά τους. Αυτή είναι η Ήπειρος.
* * Στο εσωτερικό της Ηπείρου υπάρχουν αμέτρητα όμορφα βουνά, ποτάμια, λίμνες, δάση, όλα γεμάτα ζωή με σπάνια είδη του φυτικού και ζωικού βασιλείου, πολλά από αυτα απειλούμενα με εξαφάνιση και προστατευόμενα.
** Οι ακτές της Ηπείρου στο Ιόνιο πέλαγος, διαθέτουν μερικές από τις καλύτερες παραλίες της Ελλάδας, αλλά και πασίγνωστα τουριστικά θέρετρα (Πάργα, Σύβοτα, Πρέβεζα, κ.α.) που φιλοξενούν κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκέπτες, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι ακτές της Ηπείρου με την ομορφιά τους αποτελούν ένα πολύ δημοφιλή καλοκαιρινό προορισμό. Οι περισσότερες από τις παραλίες της Ηπείρου είναι οργανωμένες και πολλές έχουν κατα καιρούς τιμηθεί με «γαλάζιες σημαίες».
** Η Ήπειρος με το παρθένο φυσικό περιβάλλον, τα ιστορικά μνημεία (αρχαιολογικοί χώροι, μαντεία), τα μουσεία, τα παραδοσιακά χωριά (π.χ. Ζαγόρι), τα ήθη και τα έθιμα, τη φιλοξενία και την παραδοσιακή μουσική, ικανοποιεί και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη.
** Γνωρίστε μέσα από τις σελίδες που περιέχονται στο web site αυτό, τη μοναδική αυτή περιοχή, την Ήπειρο, με τις ατέλειωτες φυσικές ομορφιές, τη συναρπαστική μακραίωνη ιστορία που είναι παρούσα σε κάθε γωνιά της αλλά και τους φιλόξενους ανρώπους της…
** Οι θρύλοι και παραδόσεις βρίσκονται σε κάθε γωνιά της…
** Δείτε περισσότερα στις σελίδες που ακολουθούν. Για να πλοηγηθείτε στα περιεχόμενα του site, χρησιμοποιήστε τις κατηγορίες «Αξιοθέατα» και «Δραστηριότητες». Επίσης, μπορείτε να επιλέξετε από τις υποκατηγορίες άρθρων που βρίσκονται στη διπλανή στήλη.
** Για πληροφορίες καταλυμάτων για τη διαμονή σας, δείτε την ενότητα ΔΙΑΜΟΝΗ, καθώς επίσης και το web site μας www.epirus.info, στην κατηγορία “Καταλύματα“.



**


** ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ  ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ  ΜΑΣ :
~** http://vlasiosarfara.blogspot.com/2010/12/01122010.html  , Τετάρτη, 1 Δεκεμβρίου 2010 ..Λίγα απ΄ όλα ...Λιγό - λογα ...χθές και σήμερα Τετάρτη 01/12/2010


~** http://dimmetoparfara.blogspot.com/2010/12/e-03122010.html  , Παρασκευή, 3 Δεκεμβρίου 2010 … Eνημερώσεις ...μας γράφουν ... Νέα ...Σημαντικά ...αλλά και Ασήμαντα Παρ, 03/12/2010 .-

~** http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.com/2010/12/04-05-12-2010.html  , Σάββατο, 4 Δεκεμβρίου 2010 … Σήμερα και Αύριο ...Σαββάτο και Κυριακή 04 και 05 /12 /2010

~** http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.com/2010/12/0412010.html  , Σάββατο, 4 Δεκεμβρίου 2010 … ΕΠΟΣ του Συντάγματος Μακρυιάννη από το Μαύρο Ιστολόγιο 04/12/010

~** http://snsstamoskal.blogspot.com/2010/12/05122010.html  , Κυριακή, 5 Δεκεμβρίου 2010 Ψάχνω ..Βρίσκω ... Επιλέγω ... Γράφω ... Κυριακή 05/12/2010 .-

~** http://arfara-messinia-stamos.blogspot.com/2010/12/2010-2010.html  , Δευτέρα, 6 Δεκεμβρίου 2010 Ασφαλιστικό 2010 ..όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε Δεκέμβριος 2010

~** http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.com/2010/12/07122010.html  , Τρίτη, 7 Δεκεμβρίου 2010 http://www.djgrigoris306.com/

Ακούγοντας μελωδίες -βυζαντινή μουσική από τη Νεκταρία ...07/12/2010

~** http://snsarfara.blogspot.com/2010/12/y-2010-07122010.html  , Τρίτη, 7 Δεκεμβρίου 2010 Yγεία για όλους Δεκέμβριος 2010 07/12/2010 .-

~** http://stamos-dynami.blogspot.com/2010/12/10-12-2010.html  , Παρασκευή, 10 Δεκεμβρίου 2010 Τα ερασιτεχνικά μας βιντεο μας λένε ... κ.π.α. 10 / 12 / 2010 .-

~** http://stamos-dynami.blogspot.com/2010/12/02122010.html  , Πέμπτη, 2 Δεκεμβρίου 2010 Λίγα απ΄ όλα ...Λιγό - λογα ...χθές και σήμερα 02/12/2010 .-

~** http://arfara-messinias-stamos-2010.blogspot.com/2010/12/10122010.html  , Παρασκευή, 10 Δεκεμβρίου 2010 .. Λίγα απ΄ όλα ...Λιγό - λογα ...χθές και σήμερα Παρασκευή 10/12/2010 .-

~** http://arfara-messinias-stamos.blogspot.com/2010/12/08122010.html  , Τρίτη, 7 Δεκεμβρίου 2010 .. Τοπικά ...και Άλλα ... επιλέγοντας ....και γράφοντας .. 08/12/2010

~** http://snsstamoskal.blogspot.com/2010/12/05122010.html  , Κυριακή, 5 Δεκεμβρίου 2010 Ψάχνω ..Βρίσκω ... Επιλέγω ... Γράφω ... Κυριακή 05/12/2010

~** http://vlasisarfarablogspotcom.blogspot.com/2010/12/h-10122010.html  , Παρασκευή, 10 Δεκεμβρίου 2010 H Ζωή ...είναι ωραία ,...όταν ξέρεις να την ζείς 10/12/2010 .-

~** http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.com/2010/12/2010.html  , Η Ιστορία ενός χωριού , ΑΡΦΑΡΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ενημέρωση..αθλητική Ιστορική αναδρομή ...Αστέρας Αρφαρών 2010 , Σάββατο 11Δεκεμβρίου 2010 .-

~** http://vlasiosarfara.blogspot.com/2010/12/11-121210.html  , Σάββατο, 11 Δεκεμβρίου 2010 … Σήμερα είναι Σαββάτο ...κι΄αύριο Κυριακή 11 και12/12/10 .-

~** http://arfara-messinia-stamos-stamos.blogspot.com/2010/12/121210.html  , Κυριακή, 12 Δεκεμβρίου 2010 Αντιγράφοντας και .... Γράφοντας ...Ενδιαφέροντα ...και Σημαντικά Κυ, 12/12/10 .- http://www.djgrigoris306.com/ ,

~** http://stamos-stamoskalsnsblogspotcom.blogspot.com/2010/12/121210.html  , Για μια καλύτερη Ζωή για όλους μας Κυριακή, 12/12/10 .-

~** http://dimmetoparfara.blogspot.com/2010/12/121210.html  , Κυριακή, 12 Δεκεμβρίου 2010 Ελεύθερες Σκέψεις ....γράφοντας ...και ...όσα

~** http://snsarfara-stamos-dynami.blogspot.com/2010/12/13122010.html  , Δευτέρα, 13 Δεκεμβρίου 2010 Ημερήσιες διαδρομές στην ενημέρωση ...επιλογές ...κι΄αυτοί που μας γράφουν Δευ ,13/12/2010 .- ** www.newsbeast.gr , .-

~** http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.com/2010/12/h-i%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CF%87%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%8D-%CE%B2-%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%AD%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B1%CF%81%CF%86%CE%B1%CF%81%CE%AC.html  , H Iστορία ενός χωριού Β΄ συνέχεια Αρφαρά -Μεσσηνίας Δεκέμβριος 2010 ( Τρίτη 14/12/2010 snsarfara –messinias – stamos01 ).- http://dimosditikismanis.blogspot.com/ , ~** http://snsstamoskal.blogspot.com/2010/12/o%CE%B4%CE%BF%CE%B9%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CF%84%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B7-14-12-2010.html  , Τρίτη, 14 Δεκεμβρίου 2010 Oδοιπορικό σήμερα Τρίτη 14-12-2010

~**

~*** http://arfara-messinia-stamos.blogspot.com/2010/12/%CE%B8%CE%AD%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CF%86%CE%AF%CE%BB%CF%89%CE%BD-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B1%CF%82-%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%85%CE%BD.html  , Τρίτη, 14 Δεκεμβρίου 2010 Θέσεις ...Απόψεις ...φίλων που μας γράφουν 14/12/2010 http://www.djgrigoris306.com/

~** http://httpdimmetoparfarablogspotcom.blogspot.com/2010/12/15122010.html  , Ιστορία ενός χωριού ...Αρφαρά -Μεσσηνίας ...Γ΄συνέχεια Τετάρτη 15/12/2010 .-

~** http://snsarfara.blogspot.com/2010/12/15-12-2010.html  , Τετάρτη, 15 Δεκεμβρίου 2010 Οδοιπορικό στην καθημερινότητα Τετάρτη 15-12-2010

~** http://arfara-messinias-stamos.blogspot.com/2010/12/16-2010.html  Πέμπτη 16/12/2010 ΈΝΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΌ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑ .-

~** http://snsstamoskal.blogspot.com/2010/12/o%CE%B4%CE%BF%CE%B9%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CF%84%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B7-14-12-2010.html  , Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΦΑΡΑ και Τρίτη, 14 Δεκεμβρίου 2010 Oδοιπορικό σήμερα Τρίτη 14-12-2010 .-

~**